De paus is het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. De benaming paus is afkomstig van het Oudgriekse: πάππας, pappas — later gelatiniseerd tot papa, in de betekenis van vader. De titel werd in de middeleeuwen ook opgevat als acroniem van het Latijnse Petri apostoli potestatem accipiens (de macht ontvangend van de apostel Petrus). De regeerperiode van een paus wordt pontificaat genoemd.
De paus draagt de titel Plaatsbekleder van Jezus Christus op Aarde, de opvolger van de heilige Petrus, de bisschop van Rome, het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk en is het staatshoofd van Vaticaanstad, het kleinste land ter wereld. In de uitoefening van zijn functie wordt de paus bijgestaan door de organen en instellingen van de Romeinse Curie1. Buiten Rome wordt de paus vertegenwoordigd door nuntii2 bij regeringen en door apostolische delegaten in landen die geen diplomatieke betrekkingen onderhouden met de Heilige Stoel.
Het Annuario Pontificio (Italiaans voor Pauselijk Jaarboek) is het officiële jaarboek van de Heilige Stoel, die het sinds 1860 jaarlijks uitgeeft in het Italiaans. Het hoofdstuk I Sommi Pontefici Romani (de hoogste pausen van Rome) bevat een chronologische lijst van pausen, met uitzondering van de pausen die expliciet als tegenpausen aangeduid worden.
De eerste bisschop van Rome die zichzelf paus noemde, was Siricius (384-399), maar ook zijn voorgangers worden met terugwerkende kracht als paus aangeduid. Al sinds de 3e eeuw kwam het geregeld voor dat er meerdere pausen tegelijk waren. In die gevallen erkent de Kerk één van de pausen als rechtmatig en reduceert de andere daarmee tot tegenpaus. In veel gevallen is echter niet eenduidig vast te stellen of een paus al dan niet rechtmatig was. Sommige pausen die in hun eigen tijd als rechtmatig golden, worden thans als tegenpaus beschouwd of om andere redenen niet meer meegerekend. Zo heeft het Vaticaan in 1961 "Stefanus (II)" uit de lijst geschrapt.
Pausen bleven de eerste eeuwen ook na hun wijding hun doopnaam gebruiken.
De eerste paus die zijn naam veranderde is — voor zover bekend
— Johannes II (533-535). Hij heette eigenlijk Mercurius, maar de
verwijzing naar de heidense god Mercurius3 werd ongepast geacht. Uit soortgelijke
motieven handelden Johannes XII (955-964), eigenlijk Octavianus, en
Johannes XIV (983–984), eigenlijk Petrus. Vanaf Gregorius V
(996-999) en Silvester II (999-1003), die beiden een Germaanse naam
hadden, werd het gebruikelijk dat pausen bij hun wijding een nieuwe naam
aannamen. De laatste paus die zijn doopnaam behield was Adrianus VI
(1522-1523), die Adriaan heette. Voor Franciscus, die in 2013 paus werd,
was Lando (913-914) de laatste paus die een naam koos die niet eerder was
gedragen door minstens één paus. Min of meer een uitzondering
betreft Johannes Paulus I (1978), die twee eerder gebruikte namen
combineerde.
Opgave
Het tekstbestand popes.txt4 bevat een chronologische lijst van pausen, gebaseerd op de officiële lijst uit het Annuario Pontificio. Elke regel van het bestand bevat informatie over één paus, bestaande uit de volgende zeven velden die van elkaar worden gescheiden door een puntkomma (;): i) volgnummer van het pontificaat (Pontiff number), ii) startjaar van het pontificaat (Pontificate start), iii) eindjaar van het pontificaat (Pontificate end), iv) naam aangenomen bij wijding (Pope name), v) doopnaam (Personal name), vi) geboortedatum en geboorteplaats (Birth data) en vii) leeftijd bij begin en einde van het pontificaat (Age at start/ end of papacy). In het veld Personal name wordt de doopnaam gegeven in de taal van het geboorteland, eventueel gevolgd door een spatie en tussen ronde haakjes de Engelse versie van de naam als die verschilt van de oorspronkelijke naam. In het veld Birth data wordt de geboortedatum ofwel omschreven als dag maand jaar met dag en jaar in cijfers en maand in letters, of enkel als het geboortejaar (in cijfers). Dit wordt gevolgd door de geboorteplaats die nooit cijfers bevat. In het laatste veld (Age at start/ end of papacy) worden de twee leeftijden van elkaar gescheiden door een slash (/), eventueel voorafgegaan en gevolgd door één of meer spaties. De velden bevatten zelf nooit puntkomma's (;).
Gevraagd wordt om — gebruikmakend van de teksteditors vi
of vim — een reeks commando's op te stellen die
achtereenvolgens de volgende opdrachten uitvoeren. Probeer voor elke
opdracht zo weinig mogelijk commando's te gebruiken en zorg er voor dat
elk van deze commando's bestaat uit zo weinig mogelijk tekens. De
commando's mogen geen programmeerbare filters (bv. awk)
gebruiken Alle opdrachten moeten na elkaar uitgevoerd worden. De
opdrachten mogen de eerste regel (hoofding) niet wijzigen, tenzij dit
expliciet anders vermeld staat. Ter controle kan je gebruikmaken van de
meegeleverde bestanden popes.i.txt (ZIP5),
die telkens de inhoud van het bestand bevatten nadat de $$i$$-de opdracht
werd uitgevoerd.
-
Verwijder binnen elk veld alle fragmenten die tussen ronde haakjes staan, inclusief de ronde haakjes en alle spaties die vlak vóór het openende ronde haakje staan. Hierbij mag je ervan uitgaan dat er geen geneste ronde haakjes voorkomen (een fragment met ronde haakjes dat voorkomt binnen een fragment met ronde haakjes). Zo moet
Pontiff number;Pontificate start;Pontificate end;Pope name;Personal name;Birth data;Age at start/ end of papacy 1;30;68;St Peter;Šimon Kêpâ (Simon Peter);1 Bethsaida, Galilea, Imperii Romaniae;29 / 63 2;64;79;St Linus;Linus (Lin);10 Volterrae, Italia, Roman Empire;54 / 66 3;76;91;St Anacletus;Anáklētos (Klḗtos) (Anaclet or Clet);25 Athenae, Achaea, Roman Empire;51 / 63 … 264;16 October 1978;2 April 2005;St John Paul II;Karol Józef Wojtyła;20 May 1920 Wadowice, Poland;58 / 84 265;19 April 2005;28 Feb 2013;Benedict XVI;Joseph Aloisius Ratzinger;16 April 1927 Marktl am Inn, Bavaria, Germany;78 / 85 266;13 March 2013;present;Francis;Jorge Mario Bergoglio, S.J.;17 December 1936 Flores, Buenos Aires, Argentina;76 / –
bijvoorbeeld omgezet worden naar (popes.1.txt6)
Pontiff number;Pontificate start;Pontificate end;Pope name;Personal name;Birth data;Age at start/ end of papacy 1;30;68;St Peter;Šimon Kêpâ;1 Bethsaida, Galilea, Imperii Romaniae;29 / 63 2;64;79;St Linus;Linus;10 Volterrae, Italia, Roman Empire;54 / 66 3;76;91;St Anacletus;Anáklētos;25 Athenae, Achaea, Roman Empire;51 / 63 … 264;16 October 1978;2 April 2005;St John Paul II;Karol Józef Wojtyła;20 May 1920 Wadowice, Poland;58 / 84 265;19 April 2005;28 Feb 2013;Benedict XVI;Joseph Aloisius Ratzinger;16 April 1927 Marktl am Inn, Bavaria, Germany;78 / 85 266;13 March 2013;present;Francis;Jorge Mario Bergoglio, S.J.;17 December 1936 Flores, Buenos Aires, Argentina;76 / –
-
Splits het laatste veld (Age at start/ end of papacy) in twee velden met de leeftijd van de paus bij respectievelijk het begin en het einde van zijn pontificaat. Op de eerste regel moet ook de hoofding van dat veld gesplitst worden naar de benamingen Age at start of papacy en Age at end of papacy. We krijgen dan (popes.2.txt7)
Pontiff number;Pontificate start;Pontificate end;Pope name;Personal name;Birth data;Age at start of papacy;Age at end of papacy 1;30;68;St Peter;Šimon Kêpâ;1 Bethsaida, Galilea, Imperii Romaniae;29;63 2;64;79;St Linus;Linus;10 Volterrae, Italia, Roman Empire;54;66 3;76;91;St Anacletus;Anáklētos;25 Athenae, Achaea, Roman Empire;51;63 … 264;16 October 1978;2 April 2005;St John Paul II;Karol Józef Wojtyła;20 May 1920 Wadowice, Poland;58;84 265;19 April 2005;28 Feb 2013;Benedict XVI;Joseph Aloisius Ratzinger;16 April 1927 Marktl am Inn, Bavaria, Germany;78;85 266;13 March 2013;present;Francis;Jorge Mario Bergoglio, S.J.;17 December 1936 Flores, Buenos Aires, Argentina;76;–
-
Splits het veld Birth data in twee velden met respectievelijk de geboortedatum en de geboorteplaats van de paus. Op de eerste regel moet ook de hoofding van dat veld gesplitst worden naar de benamingen Birth year en Birthplace. We krijgen dan (popes.3.txt8)
Pontiff number;Pontificate start;Pontificate end;Pope name;Personal name;Birth year;Birthplace;Age at start of papacy;Age at end of papacy 1;30;68;St Peter;Šimon Kêpâ;1;Bethsaida, Galilea, Imperii Romaniae;29;63 2;64;79;St Linus;Linus;10;Volterrae, Italia, Roman Empire;54;66 3;76;91;St Anacletus;Anáklētos;25;Athenae, Achaea, Roman Empire;51;63 … 264;16 October 1978;2 April 2005;St John Paul II;Karol Józef Wojtyła;20 May 1920;Wadowice, Poland;58;84 265;19 April 2005;28 Feb 2013;Benedict XVI;Joseph Aloisius Ratzinger;16 April 1927;Marktl am Inn, Bavaria, Germany;78;85 266;13 March 2013;present;Francis;Jorge Mario Bergoglio, S.J.;17 December 1936;Flores, Buenos Aires, Argentina;76;–
-
Behoud in het veld Birth year enkel het geboortejaar: waar er een geboortedag en geboortemaand vermeld worden, mogen die dus geschrapt worden. We krijgen dan (popes.4.txt9)
Pontiff number;Pontificate start;Pontificate end;Pope name;Personal name;Birth year;Birthplace;Age at start of papacy;Age at end of papacy 1;30;68;St Peter;Šimon Kêpâ;1;Bethsaida, Galilea, Imperii Romaniae;29;63 2;64;79;St Linus;Linus;10;Volterrae, Italia, Roman Empire;54;66 3;76;91;St Anacletus;Anáklētos;25;Athenae, Achaea, Roman Empire;51;63 … 264;16 October 1978;2 April 2005;St John Paul II;Karol Józef Wojtyła;1920;Wadowice, Poland;58;84 265;19 April 2005;28 Feb 2013;Benedict XVI;Joseph Aloisius Ratzinger;1927;Marktl am Inn, Bavaria, Germany;78;85 266;13 March 2013;present;Francis;Jorge Mario Bergoglio, S.J.;1936;Flores, Buenos Aires, Argentina;76;–
-
Sorteer de pausen eerst volgens stijgende leeftijd op het moment dat hun pontificaat startte en daarna volgens dalende leeftijd op het einde van hun pontificaat. We krijgen dan (popes.5.txt10)
Pontiff number;Pontificate start;Pontificate end;Pope name;Personal name;Birth year;Birthplace;Age at start of papacy;Age at end of papacy 130;16 Dec 955;6 Dec 963;John XII;Ottaviano di Tuscolo;937;Rome, Papal States;18;26 145;21 October 1032;31 Dec 1044;Benedict IX;Teofilatto di Tuscolo;1012;Rome, Papal States;20;32 125;15 March 931;Dec 935;John XI;Giovanni di Tuscolo;910;Rome, Papal States;21;25 … 192;5 July 1294;13 Dec 1294;St Celestine V;Pietro Angelerio;1207;Sant'Angelo Limosano, Kingdom of Sicily;85;87 112;11 April 896;26 April 896;Boniface VI;Bonifacio;806;Rome, Papal States;90;90 79;27 June 678;10 Jan 681;St Agatho;Agáthōn;577;Panormus, Sicilia, Byzantine Empire;101;104