Voorbereiding

Om strings te kunnen uitschrijven volgens een zeer nauwkeurige beschrijving van de opmaak, kan je in Python gebruikmaken van de str.format() methode. Deze methode kan rechtstreeks worden opgeroepen op een formaat string: formaatstring.format(waarden). De formaatstring is een string die zogenaamde vervangvelden bevat, die worden aangegeven met accolades {}. De velden worden in volgerde ingevuld met de argumenten in de waarden. Men kan de velden nummeren beginnende vanaf 0 door de nummers tussen de accolades te plaatsen. Naar velden kan ook verwezen worden via een naam die tussen de accolades geplaatst wordt, in de waarden zet men dan naam=waarde (deze paren moeten als eerste argumenten in de waarden voorkomen). Binnen de accolades kan men ook formaatspecificaties aangeven door gebruik te maken van een : gevolgd door bepaalde karakters die het formaat aangeven, ongeveer op dezelfde manier als wanneer de % operator gebruikt wordt.

De opmaakspecificatie {:s} geeft bijvoorbeeld aan dat op die positie een string moet geplaatst worden, en de opmaakspecificatie {:3d} geeft aan dat daar een integer moet komen, rechts uitgelijnd over 3 posities (links aangevuld met spaties). De opmaak kan zelfs nog veel gedetailleerder omschreven worden: de opmaakspecificatie {:7.3f} geeft bijvoorbeeld aan dat er een floating point getal moet uitgeschreven worden met 3 cijfers na de komma, rechts uitgelijnd over 7 posities. Voor verdere uitbreidingen en details verwijzen we naar het handboek (pagina 196, 4.4 formatted output for strings) of naar de online Python handleiding1. Onderstaand voorbeeld illustreert de opmaakspecificaties die hierboven beschreven werden:

>>> print('>>>{:s}<<<'.format('spam'))
>>>spam<<<
>>> print('>>>{:3d}<<<'.format(42))
>>> 42<<<
>>> print('>>>{:7.3f}<<<'.format(3.14))
>>>  3.140<<<
>>> print('{:s}\t{:d}\t{:5.3f}'.format('spam', 42, 3.14))
spam    42      3.140

Opgave

Schrijf een programma dat het volgende vermenigvuldigingsrooster uitschrijft:

      1   2   3   4   5   6   7   8   9  10  11  12
  1   1   2   3   4   5   6   7   8   9  10  11  12
  2   2   4   6   8  10  12  14  16  18  20  22  24
  3   3   6   9  12  15  18  21  24  27  30  33  36
  4   4   8  12  16  20  24  28  32  36  40  44  48
  5   5  10  15  20  25  30  35  40  45  50  55  60
  6   6  12  18  24  30  36  42  48  54  60  66  72
  7   7  14  21  28  35  42  49  56  63  70  77  84
  8   8  16  24  32  40  48  56  64  72  80  88  96
  9   9  18  27  36  45  54  63  72  81  90  99 108
 10  10  20  30  40  50  60  70  80  90 100 110 120
 11  11  22  33  44  55  66  77  88  99 110 121 132
 12  12  24  36  48  60  72  84  96 108 120 132 144

Voeg voldoende spatiëring in zodat alle kolommen juist 3 karakters breed zijn en van elkaar gescheiden worden door een kolom van één spatie breed.