Een pseudoniem, alias of schuilnaam is de aangenomen naam van een persoon die duidelijk afwijkt van zijn of haar echte naam. Het wordt meestal met een bepaald doel aangenomen voor gebruik in de publieke ruimte. Zo kunnen activisten of politici een pseudoniem gebruiken voor politieke of religieuze doeleinden. Het kan de nom de guerre zijn van een soldaat of de nom de plume van een auteur. Het kan een artiestennaam zijn of een alias dat wordt gebruikt door beeldende kunstenaars, atleten, modeontwerpers of criminelen. Soms worden pseudoniemen ook in fictie gebruikt, bijvoorbeeld door superhelden of andere fictieve personages.

Onder welke pseudoniemen zijn de volgende personen bijvoorbeeld beter bekend?

  1. Georgios Kyriacos Panayiotou

  2. Margaretha Geertruida Zelle MacLeod

  3. Ioseb Vissarionovich Dzhugashvili

  4. Cassius Marcellus Clay Jr.

  5. Choo Yeang Keat

Opgave

Een pseudoniem wordt vaak gebruikt om de identiteit van een persoon te maskeren. We kunnen de echte naam van een persoon echter ook onherkenbaar maken door middel van een (geheim) sleutelwoord.

Stel bijvoorbeeld dat we GEORGEMICHAEL als sleutelwoord gebruiken. Daarmee mixen we de letters van het alfabet op de volgende manier door elkaar. Eerst schrijven we de letters van het sleutelwoord uit, waarbij letters die meerdere keren voorkomen slechts één keer uitgeschreven worden bij hun eerste voorkomen (hieronder aangegeven in het groen). Daarna schrijven we alle andere letters uit in de volgorde waarin ze in het alfabet voorkomen (hieronder aangegeven in het oranje).

alfabet
Permutatie van het alfabet die we bekomen met de sleutel George Michael.

Hierdoor onstaat een permutatie van de letters van het alfabet, die we kunnen gebruiken om berichten te coderen. Daarbij wordt de eerste letter van het alfabet vervangen door de eerste letter van de permutatie, de tweede letter van het alfabet door de tweede letter van de permutatie, enzoverder.

alfabet coderen
Substitutie voor coderen met sleutel George Michael.

Hieronder zie je bijvoorbeeld hoe het bericht GEORGIOSKYRIACOSPANAYIOTOU gecodeerd wordt tot CMKQCAKSBYQAGOKSNGJGYAKTKU met GEORGEMICHAEL als sleutelwoord.

boodschap coderen
Codering via substitutie met sleutel George Michael.

Bij het decoderen worden de rollen van het alfabet en de permutatie omgekeerd: de eerste letter van de permutatie wordt vervangen door de eerste letter van het alfabet, de tweede letter van de permutatie door de tweede letter van het alfabet, enzoverder.

alfabet decoderen
Substitutie voor decoderen met sleutel George Michael.

Gevraagd wordt:

Voorbeeld

>>> permutatie('George Michael')
'GEORMICHALBDFJKNPQSTUVWXYZ'
>>> permutatie('Mata Hari')
'MATHRIBCDEFGJKLNOPQSUVWXYZ'
>>> permutatie('Joseph Stalin')
'JOSEPHTALINBCDFGKMQRUVWXYZ'
>>> permutatie('Muhammad Ali')
'MUHADLIBCEFGJKNOPQRSTVWXYZ'
>>> permutatie('Jimmy Choo')
'JIMYCHOABDEFGKLNPQRSTUVWXZ'

>>> codeer('Georgios Kyriacos Panayiotou', 'George Michael')
'Cmkqcaks Byqagoks Ngjgyaktku'
>>> codeer('Margaretha Geertruida Zelle MacLeod', 'Mata Hari')
'Jmpbmprscm Brrpspudhm Zrggr JmtGrlh'
>>> codeer('Ioseb Vissarionovich Dzhugashvili', 'Joseph Stalin')
'Lfqpo Vlqqjmlfdfvlsa Ezautjqavlbl'
>>> codeer('Cassius Marcellus Clay Jr.', 'Muhammad Ali')
'Hmrrctr Jmqhdggtr Hgmy Eq.'
>>> codeer('Choo Yeang Keat', 'Jimmy Choo')
'Mall Xcjko Ecjs'

>>> decodeer('Cmkqcaks Byqagoks Ngjgyaktku', 'George Michael')
'Georgios Kyriacos Panayiotou'
>>> decodeer('Jmpbmprscm Brrpspudhm Zrggr JmtGrlh', 'Mata Hari')
'Margaretha Geertruida Zelle MacLeod'
>>> decodeer('Lfqpo Vlqqjmlfdfvlsa Ezautjqavlbl', 'Joseph Stalin')
'Ioseb Vissarionovich Dzhugashvili'
>>> decodeer('Hmrrctr Jmqhdggtr Hgmy Eq.', 'Muhammad Ali')
'Cassius Marcellus Clay Jr.'
>>> decodeer('Mall Xcjko Ecjs', 'Jimmy Choo')
'Choo Yeang Keat'

Epiloog

Sommige van de meest productieve personen in de showbusiness bestaan niet echt:

  • in Amerikaanse theaterprogramma's wordt traditioneel de naam George Spelvin6 gebruikt wanneer de naam van een auteur anders twee keer zou voorkomen

  • in de Londense theaterwereld krijgt Walter Plinge7 alle eer wanneer een rol niet werd toegekend, een acteur twee rollen voor zijn rekening neemt of zijn naam niet in het programmaboekje wil hebben

  • in de jaren '70 werden televisiedrama's van de BBC toegedicht aan David Agnew8 als de naam van de schrijver om contractuele redenen niet kon vermeld worden

  • als een Hollywood-regisseur zijn naam niet (langer) aan een film wil verbinden, dan wordt de naam Alan Smithee9 gebruikt

Dat laatste is zo'n publiek geheim — "Smithee" regisseerde zelfs een videoclip van Whitney Houston10 — dat de Directors Guild of America11 deze traditie uiteindelijk liet varen ten voordele van willekeurige pseudoniemen, te beginnen met de geflopte film Supernova12 met James Spader13 en geregisseerd door "Thomas Lee" (Walter Hill14).