Het Belgisch Rijksregister¹ is een databank met gegevens over elke inwoner van België. De databank wordt beheerd door de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken², maar de gegevens worden aangeleverd door de dienst Bevolking van de gemeenten. Kort na de geboorte krijgt elke inwoner een uniek rijksregisternummer³ waarmee een aantal administratieve gegevens in het Rijksregister terug te vinden zijn (domicilie, burgerlijke stand, nationaliteit). Dit nummer staat vermeld op de identiteitskaart en kan persoonlijk opgevraagd worden aan het loket van de dienst Bevolking.

Het rijksregisternummer bestaat uit 11 cijfers:

• Een eerste groep van zes cijfers correspondeert met de geboortedatum in de volgorde jaar, maand en dag. Van het geboortejaar worden enkel de laatste twee cijfers gebruikt. De maand en de dag worden weergegeven met twee cijfers door eventueel een voorloopnul toe te voegen.

• Een tweede groep van drie cijfers dient om onderscheid te maken tussen inwoners die op dezelfde dag geboren zijn. Het is een dagteller van de geboortes, waarbij voor vrouwen gebruikgemaakt wordt van even reeksnummers (002–998) en voor mannen van oneven reeksnummers (001–997).

• Een derde groep van twee cijfers is een controlegetal dat berekend wordt op basis van het getal $$n$$ dat gevormd wordt door de negen voorafgaande cijfers. Voor inwoners die geboren zijn vanaf het jaar 2000 moet er nog een extra cijfer 2 voor de negen cijfers gezet worden (+ 2000000000) om het getal $$n$$ te vormen. De berekening bestaat er dan in om $$n$$ te delen door 97 (gehele deling) en de rest van die deling (modulo) af te trekken van 97. Dat verschil is het controlegetal. Het controlegetal wordt weergegeven met twee cijfers door eventueel een voorloopnul toe te voegen.

Op die manier weten we bijvoorbeeld dat het rijksregisternummer 93051822361 toegekend werd aan een man (oneven dagteller) die geboren is op 18 mei 1993 (eerste groep). We kunnen afleiden dat het geboortejaar 1993 is en niet 2093 (mochten we al zover zijn) omdat de deling van 930518223 door 97 rest 36 oplevert. We krijgen dan dat 97 - 36 gelijk is aan het controlegetal 61. Als de inwoner geboren was in 2093 dan zouden we voor de berekening van het controlegetal 2930518223 delen door 97 om rest 7 te bekomen. In dat geval had het controlegetal 97 - 7 = 90 moeten zijn.

Opgave

Definieer een klasse Rijksregisternummer waarmee de geldigheid van rijkregisternummers kan gecontroleerd worden. Bij het aanmaken van objecten van de klasse Rijksregisternummer moet een string doorgegeven worden. Als het argument dat wordt doorgegeven geen string is dan moet een AssertionError opgeworpen worden met de boodschap ongeldig type. Bovendien moet de gegeven string exact 11 cijfers bevatten (alle karakters die geen cijfer zijn worden genereerd). Als dat niet het geval is dan moet een AssertionError opgeworpen worden met de boodschap ongeldig formaat (n cijfers). Hierbij is $$n$$ het aantal cijfers in de gegeven string. Als $$n = 1$$ dan moet de boodschap de enkelvoudsvorm (1 cijfer) gebruiken.

Zorg ervoor dat de ingebouwde functie repr een stringvoorstelling van een rijksregisternummer (object van de klasse Rijksregisternummer) teruggeeft in het formaat

Rijksregisternummer('nummer')

Daarbij correspondeert nummer met de cijfers van de string die werd doorgegeven bij het aanmaken van het object. Alle karakters die geen cijfer zijn, moeten daarin dus geschrapt worden.

Zorg er ook voor dat de ingebouwde functie str een stringvoorstelling van een rijksregisternummer (object van de klasse Rijksregisternummer) teruggeeft in het formaat

jj.mm.dd-xxx.cc

Daarbij corresponderen de cijfers jj, mm en dd met de geboortedatum (respectievelijk jaar, dag en maand), xxx met de dagteller en cc met het controlegetal.

De klasse Rijksregisternummer moet minstens de volgende methoden ondersteunen:

• Een methode geslacht waaraan geen argumenten kunnen doorgegeven worden. De methode moet een string teruggeven die correspondeert met het geslacht van het rijksregisternummer: man voor mannen en vrouw voor vrouwen.

• Een methode controlegetal met een optionele parameter y2k waaraan een Booleaanse waarde kan doorgegeven worden (standaardwaarde: False). De methode moet het controlegetal teruggeven dat berekend wordt op basis van de eerste negen cijfers van het rijksregisternummer (dus niet zomaar de laatste twee cijfers van het rijksregisternummer). Als de waarde False wordt doorgegeven aan de parameter y2k, dan moet de berekening gebeuren voor inwoners geboren voor het jaar 2000. Anders moet de berekening gebeuren voor inwoners geboren vanaf het jaar 2000.

• Een methode geboortedatum waaraan geen argumenten kunnen doorgegeven worden. De methode moet een datetime.date object teruggeven dat correspondeert met de geboortedatum van het rijksregisternummer. Hierbij gaan we ervan uit dat rijksregisternummers waarvan de laatste twee cijfers gelijk zijn aan het berekende controlegetal voor inwoners geboren vanaf het jaar 2000 corresponderen met inwoners die geboren zijn in de 21ste eeuw (20xx) en alle andere met inwoners die geboren zijn in de 20ste eeuw (19xx). Als het rijksregisternummer geen geldige geboortedatum bevat, dan moet een AssertionError opgeworpen worden met de boodschap ongeldige geboortedatum.

• Een methode geldig waaraan geen argumenten kunnen doorgegeven worden. De methode moet een Booleaanse waarde teruggeven die aangeeft of het rijksregisternummer geldig is. Naast de controles die uitgevoerd werden bij het aanmaken van het object, moet voor het rijksregister ook gelden dat de geboortedatum geldig is en dat het getal dat gevormd wordt door de laatste twee cijfers gelijk is aan één van de twee mogelijke controlegetallen die berekend worden op basis van de eerste negen cijfers.

Voorbeeld

# geboren voor 2000
>>> rrn = Rijksregisternummer('75.12.05-137.14')
>>> rrn
Rijksregisternummer('75120513714')
>>> print(rrn)
75.12.05-137.14
>>> rrn.controlegetal()
14
>>> rrn.controlegetal(y2k=True)
43
>>> rrn.geboortedatum()
datetime.date(1975, 12, 5)
>>> rrn.geslacht()
'man'
>>> rrn.geldig()
True

# geboren na 2000
>>> rrn = Rijksregisternummer('>>>09082428248<<<LENA<NADINE<INGRID')
>>> rrn
Rijksregisternummer('09082428248')
>>> print(rrn)
09.08.24-282.48
>>> rrn.controlegetal(y2k=False)
19
>>> rrn.controlegetal(y2k=True)
48
>>> rrn.geboortedatum()
datetime.date(2009, 8, 24)
>>> rrn.geslacht()
'vrouw'
>>> rrn.geldig()
True

# ongeldige rijkregisternummers
>>> Rijksregisternummer(1234567890)
Traceback (most recent call last):
AssertionError: ongeldig type
>>> Rijksregisternummer('xxx3xxx')
Traceback (most recent call last):
AssertionError: ongeldig formaat (1 cijfer)
>>> Rijksregisternummer('1234567890')
Traceback (most recent call last):
AssertionError: ongeldig formaat (10 cijfers)
>>> Rijksregisternummer('12.34.56-789.10').geboortedatum()
Traceback (most recent call last):
AssertionError: ongeldige geboortedatum
>>> Rijksregisternummer('12.34.56-789.10').geldig()
False
>>> Rijksregisternummer('85.02.01-002.00').geboortedatum()
datetime.date(1985, 2, 1)
>>> Rijksregisternummer('85.02.01-002.00').geldig()
False