Ieder probleem dat optreedt bij het benaderen van een bestand, of het nu het niet kunnen vinden van het bestand betreft, of de onmogelijkheid om het bestand te lezen of the schrijven, of het doen van een poging om een systeembestand of een directory te openen, leidt tot een IOError exception. Omdat het niet ongebruikelijk is dat zulke problemen optreden, en ze regelmatig niet door de programmeur voorzien kunnen worden, is het een goed idee om IOError exceptions in je programma af te vangen waar mogelijk.

Omdat er zoveel dingen fout kunnen gaan bij bestanden, kan de tuple args die ik hierboven besprak gebruikt worden om meer informatie over het probleem te krijgen. Bijvoorbeeld, als je programma aan de gebruiker vraagt een bestandsnaam op te geven, en als je dan een IOError krijgt als je het bestand probeert te openen, dan zou het error nummer (het eerste element van de tuple) kunnen aangeven dat het bestand niet bestaat (2). Een geschikte afhandeling zou dan zijn dat je de gebruiker om een nieuwe bestandsnaam vraagt.

De error nummers zijn gedefinieerd in de errno module, die je in je programma kunt importeren. De module geeft een aantal constanten die je kunt opnemen in je code in plaats van getallen, en het is de gewoonte om dat ook zo te doen. De meest voorkomende error nummers zijn:

• errno.ENOENT: Dit bestand of deze directory bestaat niet. Dit krijg je als je een bestand benadert dat niet bestaat.

• errno.EACCESS: Toestemming geweigerd. Je kunt deze melding in verschillende omstandigheden krijgen, zoals wanneer je probeert te lezen uit een gesloten bestand, of als je in een bestand probeert te schrijven dat voor alleen lezen bedoeld is, of als je een directory probeert te openen alsof het een bestand is.

• errno.ENOSPC: Onvoldoende ruimte. Je krijgt deze fout als je een bestand probeert te schrijven en er geen ruimte voor het bestand beschikbaar is, bijvoorbeeld als je probeert te schrijven naar een USB-stick die vol is.

Er is een grote lijst met dit soort error nummers, die je kunt vinden in Python handleidingen. Je snapt ze wellicht niet allemaal, en het is dan ook zo dat een hoop ervan nogal archaïsch zijn en niet meer kunnen voorkomen op moderne computers. Het beste kun je proberen om alle IOErrors af te vangen, en als je er een tegenkomt tijdens het ontwikkelen van een programma, de argumenten af te drukken zodat je het error nummer kent, en ook de foutboodschap. Je kunt dan opzoeken wat de fout precies inhoudt, en hem in je programma afvangen als dat op een zinvolle manier kan.

Maar net als met andere exceptions, kun je ook exceptions bij bestandsmanipulatie beter vermijden dan afvangen. Er is geen enkele reden dat je ooit een “bestand bestaat niet” fout zou mogen krijgen, omdat je kunt testen of een bestand bestaat met de exists() en isfile() functies uit de os.path module.

import errno

try:
    fp = open( "GeenBestand" )
    fp.close()
except IOError as ex:
    if ex.args[0] == errno.ENOENT:
        print( "Bestand niet gevonden!" )
    else:
        print( ex.args[0], ex.args[1] )

Opmerking

FileNotFoundError is een “subclass” (zie hoofdstuk 23¹) van IOError. Dit betekent dat het afvangen van FileNotFoundError equivalent is met het afvangen van IOError as ex en testen of ex.args[0] de waarde errno.ENOENT bevat.