Tekstfiles hebben een zogeheten “encoding” (letterlijk betekent dit “versleuteling,” maar die term wordt nooit gebruikt). Dit is een systeem dat voorschrijft hoe de tekens in een bestand geïnterpreteerd moeten worden. Encoding kan verschillend zijn tussen besturingssystemen. Je kunt de standaard manier van encoding voor een besturingssysteem zien door de functie sys.getfilesystemencoding() aan te roepen.

from sys import getfilesystemencoding

print( getfilesystemencoding() )

Als je een tekstbestand leest dat een andere manier van encoding gebruikt dan je bestandssysteem prefereert, kun je een UnicodeDecodeError krijgen. Of je deze fout krijgt voor een bepaald bestand, hangt af van je besturingssysteem. Een vervelende consequentie daarvan is, dat als je code hebt geschreven die een bestand leest en die fatsoenlijk werkt, en je die code naar een ander besturingssysteem brengt, een bestand dat voorheen gelezen kon worden plotseling de code laat stuklopen.¹¹

Een eenvoudige manier om dit probleem te omzeilen is een extra parameter toevoegen aan het openen van een bestand, die aangeeft welk encoding mechanisme je wilt gebruiken om het bestand te lezen. Je doet dit via een parameter encoding=<encodingnaam>, waarbij <encodingnaam> een string is die verschillende waardes kan hebben. Een paar typische waardes voor deze parameter zijn:

• ascii: 7-bits encoding, tekens met waardes in het bereik 00-7F

• latin-1: 8-bits encoding, tekens met waardes in het bereik 00-FF

• mbcs: 2-byte encoding, die momenteel vervangen wordt door UTF-8

• utf-8: encoding met een variabel aantal bytes

Gewoonlijk worden tekstbestanden gecreëerd met ascii of latin-1 encoding. Omdat ascii een onderdeel is van latin-1, kun je bij het openen van een tekstbestand altijd latin-1 encoding gebruiken. Het is mogelijk dat als er tekens in het bestand staan die vallen buiten de ascii range, je andere tekens ziet dan waarmee het bestand oorspronkelijk gebouwd is – dat is afhankelijk van het encoding mechanisme van je bestandssysteem. Maar een UnicodeDecodeError zul je niet krijgen. Dus als je de inhoud van een bestand probeert te lezen en je krijgt een UnicodeDecodeError, kun je proberen het te openen via open( <bestand>, encoding="latin-1" ). Over het algemeen lost dit je probleem op.

Merk op dat utf-8 een veel groter bereik aan tekens ondersteunt dan latin-1, maar als je een tekstbestand dat gemaakt is met latin-1 encoding probeert te gebruiken met een bestandssysteem dat gebaseerd is op utf-8 encoding, kun je toch een UnicodeDecodeError krijgen. Dat komt doordat utf-8 geen tekens kent met waardes in het (hexadecimale) bereik 80-FF.

Als je wilt zien welke speciale tekens door jouw bestandssysteem ondersteund worden met waardes in het bereik 80-FF, kun je de code hieronder uitvoeren. De numerieke waarde van een teken in de tabel kun je afleiden door \(16*rij+kolom\) te berekenen, waarbij rij en kolom de hexadecimale nummering zijn van de rij en kolom. Met deze code laat ik geen tekens zien in het bereik 80-9F, omdat die meestal niet ingevuld zijn.

for i in range(16):
    if i < 10:
        print( ' '+chr( ord( '0' )+i ), end='' )
    else:
        print( ' '+chr( ord( 'A' )+i-10 ), end='' )
print()
for i in range( 10, 16 ):
    print( chr( ord( 'A' )+i-10 ), end='' )
    for j in range( 16 ):
        c = i*16+j
        print( ' '+chr( c ), end='' )
    print()

Ik geef meer details over UTF-8 encoding in hoofdstuk 20, maar voor het manipuleren van tekstbestanden heb je voldoende aan de bovenstaande informatie.